Het boek Burgemeester in verzet 1940-1945 is de levensgeschiedenis van een gereformeerde boerenzoon uit Leens, die na zijn studie rechten in 1939 burgemeester wordt van de gemeente Oldekerk. Hij weigert met de Duitsers samen te werken en komt in verzetsorganisaties terecht. Vlak voor de bevrijding wordt hij in Bakkeveen gefusilleerd. Behalve over de oorlogsjaren vertelt het boek over het leven op een Noord-Groninger boerderij in de eerste decennia van de vorige eeuw, over het gereformeerde en antirevolutionaire denken in die tijd, over het studentenleven aan de Vrije Universiteit eind twintiger jaren, over de Vrijmaking, over diep vertrouwen in God en over de periode na de oorlog.De briefschrijvers zijn de auteurs van dit boek. Zij beschrijven wat hen overkwam of wat hen raakte. Brieven, heet van de naald en zo geschreven, dat wat er toen gebeurde de lezer heel dichtbij komt. Samen met andere documenten bestrijken de brieven de tijd van ongeveer een eeuw.
Meerten Ritzema gebruikte eind vorige eeuw gevonden brieven en andere documenten uit het familiearchief om dit boek over zijn vader samen te stellen. Het merendeel van de brieven werd door zijn ouders naar familie, vrienden, officiële instanties en zakelijke relaties geschreven. Ze werden na de oorlog naar zijn moeder teruggestuurd en een aantal jaren geleden uitgetikt, chronologisch geordend en bijeengebonden tot een geheel. Dit document werd onderwerp van gesprek tussen de nichten en neven van de Ritzema-gezinnen die in het laatste oorlogshalfj aar op de boerderij in Leens hadden gewoond. Ritzema: 'De brieven lieten mij niet los. De idee van een levensbeschrijving van mijn ouders kwam op. Publicatie in ruime familiekring werd vanzelfsprekend en de reacties die daaruit voortkwamen deden de gedachte aan publicatie in boekvorm steeds sterker worden. De kern van het boek is de geschiedenis van een overheidsfunctionaris die zich verzet tegen nazificatie van Nederland; de redenen van zijn verzet beschrijft hij in brieven naar overheidsinstanties en naar familieleden. Het boek is daarnaast een eerbetoon aan mijn ouders.'
Reacties:
'Ik vind het een indrukwekkend en ontroerend document; indrukwekkend vanwege de echtheid, eenvoud en menselijkheid, gegeven met het sobere relaas in brieven; ontroerend vanwege het dramatische en tragische, maar ook het vaste voornemen daarin stand te houden.'
'Ik heb het boek in één ruk uitgelezen. Fascinerend, maar ook hartverscheurend om te lezen hoe het drama is afgelopen. Het is zeldzaam dat zoveel uit een bewogen geschiedenis van een echtpaar bewaard is gebleven via directe uitingen op schrift.'
'Wat een bijzonder boek, Ik heb heel veel boeken over de oorlogstijd gelezen, maar dit slaat alles.'
'Ik vond het een ontroerend verhaal, dat ook een inkijk geeft in het geloofsleven van de generatie voor ons. Om jaloers op te worden, als je ziet de rust en het vertrouwen dat het hen gegeven heeft.'
'Een indrukwekkend document. Meerten heeft een goede aanpak gekozen. Zelf blijft hij op de achtergrond. Alleen de compositie en de verbindende teksten. Verder mogen de documenten voor zichzelf spreken. Heel knap gedaan.'
'Burgemeester in verzet heeft grote documentaire waarde voor de kennis van het gereformeerde verzet,' schrijft Gert van Klinken in het Documentatieblad voor de Nederlandse Kerkgeschiedenis na 1800.
ISBN: 978 90 77764 99 2
blz.: 238
formaat: paperback 14,8 x 21 cm
